Kasteel Eerde
Jan Baptista van Renesse, die getrouwd was met Adriana van Twickelo, werd in 1588 heer en meester. De familie Van Renesse bleef eigenaar totdat Eerde in 1706 werd verkocht aan Johan Werner van Pallandt.
|
|
Van Renesse en het kasteel Eerde
In 1555 waren slechts 29 geslachten gerechtigd om in de vergaderingen van de Hollandse Ridderschap te verschijnen.
Johan Van Renesse van Wulp, geboren 1506 en gehuwd met Aleida van Bronckhorst-Batenburg, krijgt 5 zonen. Dirk van Renesse, Frederik van Renesse, Gerard van Renesse, Johan van Renesse en Jan Baptista van Renesse.:
Jan Baptista van Renesse, geb 1550 Leiden huwt Adriana van Twickelo, erfdochter (?), en verhuist 1588 naar Kasteel Eerde
Jan Baptista van Renesse en Adriana van Twickelo krijgen:
Jacob Gerritsen van Rennes, geb 1659 te Ede
Hij huwde een tweede keer met Janitge Cornelis op Selder. Hun kinderen kregen ‘op Selder’ als achternaam.
Jacob Gerritsen van Rennes, geb 1659 – 2-1-1741 beide te Ede, huwt in 1689 Barbara Elbertsen.
*********
Kasteel Eerde Het huidige kasteel Eerde met zijn beide bouwhuizen dateert uit 1715 en is gebouwd in opdracht van de toenmalige eigenaar van Eerde, Johan Werner baron van Pallandt. Maar al lang voor die tijd was er sprake van een Huis Eerde op deze plek. In de tweede helft van de veertiende eeuw liet Evert van Essen hier een versterkt huis bouwen. Het was een waar roofriddersnest, van waaruit deze Evert in de wijde omgeving roofde en plunderde.
Roofridder Zo bont maakte hij het, dat de bisschop van Utrecht, die ook landsheer was van Overijssel, het nodig vond om in 1380 met een groot leger op te trekken, om aan de rooftochten een einde te maken . Na een belegering van maar liefst vijf weken gaf de roofridder zich over. Het kasteel werd in brand gestoken. Volgens oude documenten duurde het een maand voordat het vuur doofde. Evert van Essen stierf kort daarna, in 1382.
Twickel Het huis werd herbouwd en kreeg verschillende bewoners, totdat het in 1419 in het bezit kwam van het geslacht Van Twickelo. Jan Baptista van Renesse, die getrouwd was met Adriana van Twickelo, werd in 1588 heer en meester. De familie Van Renesse bleef eigenaar totdat Eerde in 1706 werd verkocht aan de eerder genoemde Johan Werner van Pallandt. Met zijn komst braken nieuwe tijden aan, want hij liet het huis herbouwen als een statige edelmanswoning, met grachten en bouwhuizen. Ook het landgoed werd door hem verfraaid en vergroot en de havezate Eerde groeide uit tot een landgoed van 1667 ha met ruim twintig boerderijen.
Verrassing Aan het begin van 1900 woonde mr. R. baron van Pallandt op Eerde. Hij was Eerste Kamerlid en een groot liefhebber van de jacht. In 1913 kwam zijn verre neef Philip, die toen 23 jaar was, voor het eerst naar Eerde. Samen zwierven zij over het landgoed. Jagend op fazanten, hazen en konijnen. Blijkbaar konden ze goed met elkaar overweg. Want de kasteelheer, die vrijgezel was, veranderde zijn testament. Toen hij op 43-jarige leeftijd overleed, ontving Philip van Pallandt tot zijn verrassing het bericht dat hij nu eigenaar was van landgoed Eerde.
Idealen Philip was een man met idealen. Hij was gegrepen door de denkbeelden van Baden Powell, wiens boekje "Scouting for Boys" een revolutie in het jeugdwerk teweegbracht. In de jaren twintig werd Eerde het middelpunt van de padvinderijbeweging. Vanaf 1923 werden op Ada's Hoeve, dicht bij huis 't Laar, leiderscursussen gegeven.
Krishnamurti Later kreeg Eerde, opnieuw op initiatief van Philip van Pallandt, een andere 'geestelijke' bestemming. Het kasteel werd hoofdkwartier van de Internationale Orde van de Ster van het Oosten. Deze oostelijke ster was de mystieke leider Krishnamurti. Van Pallandt schonk in 1924 de toen opgerichte Eerde- stichting, waarvan Krishnamurti president was, al zijn onroerende goederen, waaronder Eerde.
In deze periode werden op Eerde de zogenaamde Sterkampen gehouden. Het laatste daarvan (1929) werd bezocht door drieduizend geestverwanten uit 48 verschillende landen. Tijdens dit kamp ontbond Krishnamurti de Orde van de Ster, omdat hij geen heil zag in sekten en groepen, maar slechts in de mens als individu. In 1932 gaf hij kasteel Eerde terug aan baron van Pallandt. Het jaar daarop verhuurde de baron het kasteel aan de Quakers, die er een internationale school vestigen.
Natuurmonumenten In 1965 werd landgoed Eerde ondergebracht in een NV, later in een BV. Natuurmonumenten verkreeg toen 51% van de aandelen en het beheer van het landgoed. In 1982 werden ook de andere aandelen overgedragen. Sindsdien heeft de Vereniging gedaan wat ook Philip van Pallandt deed. Deze namelijk heeft vanaf het begin ernaar gestreefd het landschap ongerept te houden. Bij de verkoop van de delen van bezit, onder meer aan Staatsbosbeheer en Natuurmonumenten, zorgde hij er door middel van servituten voor, dat de schoonheid van het landgoed behouden zou blijven. Van Pallandt vond het daarnaast belangrijk dat zijn bezit voor allerlei mensen toegankelijk was. Hij voerde wat je noemt een 'open-deur-politiek'. Hetzelfde doet Natuurmonumenten met haar bezittingen. Tenslotte werd Philip van Pallandt toen hij eenmaal op Eerde woonde, al spoedig een fervent tegenstander van de plezierjacht. Ook in dat opzicht is er dus een overeenkomst met de huidige eigenaar.
Parkbos Het parkbos rond kasteel Eerde werd in 1715 aangelegd als een baroktuin rond het kasteel. Kenmerkend voor de barokstijl is de symmetrie (ook terug te vinden in het huis) en de centrale ligging van het huis. De symmetrie werd opgebouwd langs een middenas. Op Eerde wordt deze middenas gevormd door de oprijlaan, voortgezet in een Grand Canal (sporen hiervan zijn nog terug te vinden aan de overkant van de Hammerweg) en een Grand Canal aan de achterzijde van het huis (nog steeds aanwezig, zij het niet in de oorspronkelijke vorm). De lanenstructuur hieromheen komt samen bij het huis en benadrukt de centrale ligging. Ook het grachtenpatroon in het bos accentueert deze nog eens. Dit oorspronkelijke barokke lanenstelsel bepaalt nog steeds het gezicht van het park Eerde. Luchtfoto's en kaarten laten goed zien hoe weinig 'natuurlijk' deze aanleg was. Dicht bij het kasteel werden de 'deftige' beuken geplant, de wat verder gelegen lanen werden met de meer 'gewone' eiken ingeplant.
Herstel eikenlaan In het park rond kasteel Eerde zijn 25 lanen. Een laan is een lange weg met aan beide zijden bomen van dezelfde soort en leeftijd.
Waar eens een lange eikenlaan was, waren in 1999 nog maar sporadisch eiken te vinden. Natuurmonumenten heeft deze laatste eiken gekapt en vervangen door nieuwe eiken. Zo gaat de laan weer één geheel vormen van bomen van gelijke leeftijd en is de prachtige eikenlaan van weleer in ere hersteld.
Natuurmonumenten hanteert voor het herstel van de lanen op Eerde een 75-jarenplan. Elke tien jaar worden enkele lanen gekapt en opnieuw ingeplant. Zo blijft het complete lanenpatroon in stand en gezond.
Excursies Het fraaie kasteel, met zijn beroemde 'hangende trap' (die zonder ondersteuning in een wijde boog begane grond en eerste verdieping verbindt) en fraaie feestzaal met gobelins, is ook nu nog verhuurd aan een Internationale School. Om die reden is het niet mogelijk voor bezoekers van het landgoed om het kasteel van binnen te bekijken. Wel kunt u genieten van bijvoorbeeld de oranjerie van het kasteel tijdens een van de excursies die rond kasteel Eerde gegeven worden.Deze excursies staan onder leiding van medewerkers van Natuurmonumenten of van het educatief centrum Vecht Regge te Ommen.
In 1555 waren slechts 29 geslachten gerechtigd om in de vergaderingen van de Hollandse Ridderschap te verschijnen.
Johan Van Renesse van Wulp, geboren 1506 en gehuwd met Aleida van Bronckhorst-Batenburg, krijgt 5 zonen. Dirk van Renesse, Frederik van Renesse, Gerard van Renesse, Johan van Renesse en Jan Baptista van Renesse.:
Jan Baptista van Renesse, geb 1550 Leiden huwt Adriana van Twickelo, erfdochter (?), en verhuist 1588 naar Kasteel Eerde
Jan Baptista van Renesse en Adriana van Twickelo krijgen:
- Casper Frederik van Renesse, geb 1584 te Huize Eerde x Anna van Balderick Gen. van Barick
- Jacob Dirk van Renesse, geb 1588 te Huize Eerde
- Wamburg van Renesse, geb 1590 te Huize Eerde
- Casper Frederik van Renesse, geb 1592 te Huize Eerde
- Johan Adolf van Renesse, geb 1596 te Huize Eerde x Anna Judith van Bevervoorde te Zuidlaren op 17-11-1620
- Catharina Margaretha van Renesse, geb 1598 te Huize Eerde
- Aleid Aldegonda van Renesse, geb 1600 te Huize Eerde x Bernhart Rietraet
- Alexander Emanuéel van Renesse, geb 1602 te Huize Eerde x Johanna van Doornick
- Johan Christoffel van Renesse, geb 1621 te Zwolle – 5-1-1646
- Joost van Renesse, geb 1623 te Zwolle
- Diderik van Renesse, geb 1625 te Zwolle
- Gerrit Jacobsen van Renesse, geb 1627 te Renswoude of Zwolle
- Aleid Judith van Renesse, geb 1630 te Zwolle
- Joost Casper van Renesse, geb 1634 x 25-1-1665 te Utrecht met Maria de Cupere
Jacob Gerritsen van Rennes, geb 1659 te Ede
Hij huwde een tweede keer met Janitge Cornelis op Selder. Hun kinderen kregen ‘op Selder’ als achternaam.
Jacob Gerritsen van Rennes, geb 1659 – 2-1-1741 beide te Ede, huwt in 1689 Barbara Elbertsen.
*********
Kasteel Eerde Het huidige kasteel Eerde met zijn beide bouwhuizen dateert uit 1715 en is gebouwd in opdracht van de toenmalige eigenaar van Eerde, Johan Werner baron van Pallandt. Maar al lang voor die tijd was er sprake van een Huis Eerde op deze plek. In de tweede helft van de veertiende eeuw liet Evert van Essen hier een versterkt huis bouwen. Het was een waar roofriddersnest, van waaruit deze Evert in de wijde omgeving roofde en plunderde.
Roofridder Zo bont maakte hij het, dat de bisschop van Utrecht, die ook landsheer was van Overijssel, het nodig vond om in 1380 met een groot leger op te trekken, om aan de rooftochten een einde te maken . Na een belegering van maar liefst vijf weken gaf de roofridder zich over. Het kasteel werd in brand gestoken. Volgens oude documenten duurde het een maand voordat het vuur doofde. Evert van Essen stierf kort daarna, in 1382.
Twickel Het huis werd herbouwd en kreeg verschillende bewoners, totdat het in 1419 in het bezit kwam van het geslacht Van Twickelo. Jan Baptista van Renesse, die getrouwd was met Adriana van Twickelo, werd in 1588 heer en meester. De familie Van Renesse bleef eigenaar totdat Eerde in 1706 werd verkocht aan de eerder genoemde Johan Werner van Pallandt. Met zijn komst braken nieuwe tijden aan, want hij liet het huis herbouwen als een statige edelmanswoning, met grachten en bouwhuizen. Ook het landgoed werd door hem verfraaid en vergroot en de havezate Eerde groeide uit tot een landgoed van 1667 ha met ruim twintig boerderijen.
Verrassing Aan het begin van 1900 woonde mr. R. baron van Pallandt op Eerde. Hij was Eerste Kamerlid en een groot liefhebber van de jacht. In 1913 kwam zijn verre neef Philip, die toen 23 jaar was, voor het eerst naar Eerde. Samen zwierven zij over het landgoed. Jagend op fazanten, hazen en konijnen. Blijkbaar konden ze goed met elkaar overweg. Want de kasteelheer, die vrijgezel was, veranderde zijn testament. Toen hij op 43-jarige leeftijd overleed, ontving Philip van Pallandt tot zijn verrassing het bericht dat hij nu eigenaar was van landgoed Eerde.
Idealen Philip was een man met idealen. Hij was gegrepen door de denkbeelden van Baden Powell, wiens boekje "Scouting for Boys" een revolutie in het jeugdwerk teweegbracht. In de jaren twintig werd Eerde het middelpunt van de padvinderijbeweging. Vanaf 1923 werden op Ada's Hoeve, dicht bij huis 't Laar, leiderscursussen gegeven.
Krishnamurti Later kreeg Eerde, opnieuw op initiatief van Philip van Pallandt, een andere 'geestelijke' bestemming. Het kasteel werd hoofdkwartier van de Internationale Orde van de Ster van het Oosten. Deze oostelijke ster was de mystieke leider Krishnamurti. Van Pallandt schonk in 1924 de toen opgerichte Eerde- stichting, waarvan Krishnamurti president was, al zijn onroerende goederen, waaronder Eerde.
In deze periode werden op Eerde de zogenaamde Sterkampen gehouden. Het laatste daarvan (1929) werd bezocht door drieduizend geestverwanten uit 48 verschillende landen. Tijdens dit kamp ontbond Krishnamurti de Orde van de Ster, omdat hij geen heil zag in sekten en groepen, maar slechts in de mens als individu. In 1932 gaf hij kasteel Eerde terug aan baron van Pallandt. Het jaar daarop verhuurde de baron het kasteel aan de Quakers, die er een internationale school vestigen.
Natuurmonumenten In 1965 werd landgoed Eerde ondergebracht in een NV, later in een BV. Natuurmonumenten verkreeg toen 51% van de aandelen en het beheer van het landgoed. In 1982 werden ook de andere aandelen overgedragen. Sindsdien heeft de Vereniging gedaan wat ook Philip van Pallandt deed. Deze namelijk heeft vanaf het begin ernaar gestreefd het landschap ongerept te houden. Bij de verkoop van de delen van bezit, onder meer aan Staatsbosbeheer en Natuurmonumenten, zorgde hij er door middel van servituten voor, dat de schoonheid van het landgoed behouden zou blijven. Van Pallandt vond het daarnaast belangrijk dat zijn bezit voor allerlei mensen toegankelijk was. Hij voerde wat je noemt een 'open-deur-politiek'. Hetzelfde doet Natuurmonumenten met haar bezittingen. Tenslotte werd Philip van Pallandt toen hij eenmaal op Eerde woonde, al spoedig een fervent tegenstander van de plezierjacht. Ook in dat opzicht is er dus een overeenkomst met de huidige eigenaar.
Parkbos Het parkbos rond kasteel Eerde werd in 1715 aangelegd als een baroktuin rond het kasteel. Kenmerkend voor de barokstijl is de symmetrie (ook terug te vinden in het huis) en de centrale ligging van het huis. De symmetrie werd opgebouwd langs een middenas. Op Eerde wordt deze middenas gevormd door de oprijlaan, voortgezet in een Grand Canal (sporen hiervan zijn nog terug te vinden aan de overkant van de Hammerweg) en een Grand Canal aan de achterzijde van het huis (nog steeds aanwezig, zij het niet in de oorspronkelijke vorm). De lanenstructuur hieromheen komt samen bij het huis en benadrukt de centrale ligging. Ook het grachtenpatroon in het bos accentueert deze nog eens. Dit oorspronkelijke barokke lanenstelsel bepaalt nog steeds het gezicht van het park Eerde. Luchtfoto's en kaarten laten goed zien hoe weinig 'natuurlijk' deze aanleg was. Dicht bij het kasteel werden de 'deftige' beuken geplant, de wat verder gelegen lanen werden met de meer 'gewone' eiken ingeplant.
Herstel eikenlaan In het park rond kasteel Eerde zijn 25 lanen. Een laan is een lange weg met aan beide zijden bomen van dezelfde soort en leeftijd.
Waar eens een lange eikenlaan was, waren in 1999 nog maar sporadisch eiken te vinden. Natuurmonumenten heeft deze laatste eiken gekapt en vervangen door nieuwe eiken. Zo gaat de laan weer één geheel vormen van bomen van gelijke leeftijd en is de prachtige eikenlaan van weleer in ere hersteld.
Natuurmonumenten hanteert voor het herstel van de lanen op Eerde een 75-jarenplan. Elke tien jaar worden enkele lanen gekapt en opnieuw ingeplant. Zo blijft het complete lanenpatroon in stand en gezond.
Excursies Het fraaie kasteel, met zijn beroemde 'hangende trap' (die zonder ondersteuning in een wijde boog begane grond en eerste verdieping verbindt) en fraaie feestzaal met gobelins, is ook nu nog verhuurd aan een Internationale School. Om die reden is het niet mogelijk voor bezoekers van het landgoed om het kasteel van binnen te bekijken. Wel kunt u genieten van bijvoorbeeld de oranjerie van het kasteel tijdens een van de excursies die rond kasteel Eerde gegeven worden.Deze excursies staan onder leiding van medewerkers van Natuurmonumenten of van het educatief centrum Vecht Regge te Ommen.
